Melanie Leeman, medisch vrijwilliger op de Global Mercy
“Als ik naar huis ga, neem ik de dankbaarheid en de blijdschap van de patiënten en hun familie mee”
Mercy Ships vaart met volledig operationele ziekenhuisschepen naar de allerarmste patiënten in Afrika. Eenmaal aangekomen, opereren de vrijwillige chirurgen zo snel mogelijk patiënten met levensbedreigende aandoeningen. Ook vrijwilligers uit België – chirurgen, dokters, verpleegkundigen en logistieke medewerkers – gingen al mee aan boord om mensen te helpen. Eén van hen is medisch vrijwilligster Melanie Leeman, ICU verpleegkundige op de Global Mercy.
Aan boord van de Global Mercy, daar zo aangemeerd in de schaduw van een stofferige cementfabriek in de industriële haven van Freetown, voelt ze zich buiten de werkuren als een gekooide leeuwin. “Ik ben namelijk verzot op hardlopen”, zucht Melanie Leeman uit Diksmuide. Geboren in Veurne, woont en werkt de 34-jarige verpleegkundige intensive care nu in Nederland.
Op de Global Mercy staat ze in C Ward, de orthopedische kinderafdeling. “Hardlopen is uitgesloten in deze omgeving. Je kunt hoogstens baantjes malen op het bovendek. In 2023 liep ik nog een marathon in Italië en als het even meezit, neem ik in april volgend jaar deel aan de marathon van Parijs. Bovendien ben ik een fervent fietser en zwemmer. Vóór COVID uitbrak, koesterde ik zowaar de ambitie om deel te nemen aan een triatlon”, lacht ze.
(Lees verder onder de foto)
Verpleegkundige
Dat Melanie Leeman verpleegkundige zou worden, stond wegens beide ouders met een achtergrond in dat nobele beroep zowat in de sterren geschreven. Haar vier jaar jongere broer werd dan weer zelfstandig lasser. “Negen jaar lang was ik aan de slag als verpleegkundige in de intensive care in het az West in Veurne. Na mijn scheiding in november 2019 had ik een nieuwe uitdaging nodig. Ik stapte naar een detacheringsbureau en dat leidde me – in volle coronacrisis – uiteindelijk naar het eiland Bonaire, in het Caribische deel van Nederland.”
Bonaire vind je op de wereldkaart vlak boven Venezuela, in Midden-Amerika dus. Toch is het een onvervalste morzel Nederland, deel van de zogeheten ABC-eilanden van de Kleine Antillen en een zogenoemde bijzondere gemeente. De overgrote meerderheid van Bonaires 25.000 inwoners heeft de Nederlandse nationaliteit. “In 2020 werd ik IC-verpleegkundige in het ziekenhuis Fundashon Mariadal, in de hoofdstad Kralendijk”, zegt Melanie Leeman.
“Dat voelde heel dubbel aan, omdat er toen wegens COVID ook volop verpleegkundige hulp nodig was in België. Ik snakte echter naar nieuwe horizonten en pakte toch maar mijn koffers. In Bonaire zou ik trouwens in het bijzonder aan de slag kunnen met COVID-patiënten. Uiteindelijk zou ik acht maanden in Bonaire blijven.”
(Lees verder onder de foto)
Zin voor avontuur
Daar kwam Melanie Leeman voor het eerst in aanraking met het Nederlandse Zorgstelsel en dat beviel haar zeer. “Vooral dan het feit dat er in de ziekenhuizen geen strakke hiërarchie bestaat tussen verpleegkundige en arts, zoals vaak in België. Voorts was het in dat toch wel armoedige land in die uithoek van de wereld roeien met de riemen die we hadden, maar tijdens de coronapandemie was dat overal in de wereld het geval. Ik leerde er veel.”
Bonaire scherpte ook Melanies zin voor avontuur en voor werken in het buitenland, waardoor de paradijselijke Caribische stranden zouden plaatsmaken voor de minder zonnige Randstad. “Ik kreeg namelijk de kans tot een upgrade van een level 2- naar een level 3-ziekenhuis, in België nog het makkelijkst geïllustreerd als de overgang van pakweg het az West in Veurne naar het UZ Gent. Ik kon aan de slag in de universitaire Intensive Care Unit van het UMC Utrecht, waar ik patiënten verzorg voor en na de meest complexe ingrepen, zoals long- en harttransplantaties.”
(Lees verder onder de foto)
Afrika
Twee kennismakingen onder de Midden-Amerikaanse tropisch zon zouden Melanie Leeman naar Afrika drijven. “In Bonaire leerde ik Margot Kuijsters kennen, een meelevende verpleegkundige met een visie. In 2016 richtte ze in Tanzania, overtuigd van de kracht van verandering door onderwijs en opleiding in het leven van minderbedeelde kinderen en hun families, een schooltje op naast het Same District Hospital waar ze werkte. Ik wilde haar altijd al graag eens opzoeken en eind 2022 kreeg ik daartoe de kans. Ik spaarde mijn Utrechtse vakantiedagen op en reisde in groep met Beyond Borders naar het Oost-Afrikaanse land.”
In het kader van het Project Tanzania hielp Melanie een handje bij de herbebossing van de ngo SANA, die in het Gongowoud het ecologische evenwicht probeert te herstellen. Al duizenden jaren gebruiken dieren, voornamelijk olifanten en buffels, een bepaalde corridor om te migreren in wat intussen een natuurreservaat is geworden. Stroperij (om een wassende bevolking te voeden) en houtkap (om het landbouwareaal uit te breiden en houtskool te maken) tastten echter het ecosysteem van het woud aan en leidden tot grootschalige ontbossing.
Daardoor komen migrerende olifanten nu vaak langs boerderijen. Ze ruiken nabijgelegen ananasplantages en maïsvelden en zoeken die op. Dat leidt tot conflicten met lokale boeren, omdat een kudde hongerige olifanten ’s nachts makkelijk de hele oogst kan verorberen of een plantage kan verwoesten. Na een ‘ommetje’ in haar eentje om het beroemde vulkaanmassief Kilimanjaro te beklimmen, ging Melanie Leeman als afsluiter nog twee weken Margot Kuijsters bijstaan in het ziekenhuis en in haar Mount Carmel School in Kighare.
(Lees verder onder de foto)
Mercy Ships
De tweede ontmoeting in Bonaire zou Melanie naar Mercy Ships en naar Sierra Leone leiden. “In het ziekenhuis Fundashon Mariadal leerde ik nog een andere vrouw kennen, die elk jaar weer zich engageerde voor Mercy Ships en wier enthousiasme aanstekelijk werkte. Ik was toen volop op zoek naar een buitenlandse uitdaging ‘na Bonaire’ en dus meldde ik me vanuit Kralendijk aan bij Mercy Ships.”
“Als gevolg van de coronapandemie kon de Global Mercy echter niet uitvaren zoals voorzien en toen ik uiteindelijk bericht kreeg dat ik mee kon, had ik net die nieuwe baan in het UMC Utrecht en kon ik me niet meer meteen vrijmaken. Een jaar later vroeg Mercy Ships me opnieuw en ditmaal was ik vastbesloten me die kans niet te laten ontglippen. Zo duurde het uiteindelijk drie jaar alvorens ik meekon met de Global Mercy.”
(Lees verder onder de foto)
Kinderorthopedie
Aan boord is Melanie Leeman een van de talrijke bezige bijen in de afdeling kinderorthopedie. Een bijzondere ervaring, vindt ze, omdat dat ze – behalve gedurende die enkele maanden in Bonaire – professioneel eigenlijk nimmer in aanraking kwam met kinderen. “Maar wat een leuke ervaring is het”, zegt ze.
“Ik ben zo dankbaar dat ik terechtkwam in C Ward. Soms is de toestand van een patiëntje schrijnend, maar over het algemeen put ik ontzettend veel voldoening en plezier uit mijn verzorging van deze kinderen. Zij en hun familie zijn je oneindig dankbaar, vooral omdat je daadwerkelijk meehelpt hen een betere toekomst te bezorgen. Veel kinderen gingen niet naar school omdat ze zich schaamden om hun ‘kromme’ beentje of omdat ze wegens die aandoening werden gepest, maar als ze straks helemaal hersteld de Global Mercy verlaten, kunnen ze gewoon naar school en vinden ze later gewoon werk. Gedaan discriminatie!”
(Lees verder onder de foto)
Voldoening en dankbaarheid
“Of kinderen andere patiënten zijn dan volwassenen? Het belangrijkste verschil zit hem uiteraard in de dossages van de medicatie en in het feit dat je met hen als patiënt anders, meer moederlijk, omgaat. Dat ik me meer betrokken voel bij het lot van kinderen dan van volwassenen, heeft misschien ook te maken met mijn ‘courante’ job als IC-verpleegkundige. Het klinkt misschien wat cru, maar in de intensive care word je gehard omdat je geregeld patiënten ziet sterven. Hier, in de kinderorthopedie, werk je vooral aan een betere toekomst en dat geeft je zoveel voldoening en dankbaarheid.”
Rust
Sinds haar scheiding zocht Melanie Leeman naar eigen zeggen tal van uitdagingen op en was ze koortsachtig op zoek naar zichzelf. “Mercy Ships bracht me echter vooral rust en leerde me dat het goed is tevreden te zijn met wat je hebt, ook al blijf ik ervan overtuigd dat haar ‘bedrijfscultuur’ apart is en dat het sommigen best veel moeite kost zich daaraan aan te passen. Al bij al ben ik dankbaar voor wat het leven me heeft gebracht. Wat ik er nog van verwacht? Eindelijk vond ik rust bij een zeer lieve man met wie ik gelukkig samenwoon in Zoetermeer. Nu wil ik nog graag moeder worden.”
